O Zespole > Wirydarz - zielnik
Opieka medyczna w klasztorze cysterskim
Należy przypuszczać, że infirmarius w średniowiecznym klasztorze cysterskim obeznany był z zielarstwem, posiadał duże doświadczenie praktyczne w leczeniu chorych, nieobce były mu również niektóre księgi medyczne.
Z zachowanych wykazów książek z Citeaux wiemy, że księgi z biblioteki klasztornej przechowywane były również w dziale szpitalnym. Obok ważnych, dodawających otuchy dzieł natury duchowej i modlitewników znajdowały się tam zapewne książki, które w szerokim tego słowa znaczeniu dotyczyły medycyny, ziół i leczenia chorób. Często sięgano po utwory antycznych autorów greckich, tłumaczone na łacinę.
Wiedzę medyczną lekarzy arabskich przejęto z początku przede wszystkim w słynnej Akademii Medycznej w Salerno we Włoszech. Tamtejsi lekarze wykorzystywali tą wiedzę we własnych książkach o chirurgii, farmacji i w ogólnych poradnikach zdrowia.
Francuski klasztor cysterski w Ourscamps posiadał odpis często wtedy czytanej książki o zielarstwie Apuleiusza Platonicusa. Bogato zdobiony rękopis, dziś strzeżony w British Library w Londynie, wykonano przypuszczalnie około 1200 roku w północnej Anglii. Zawiera on różne teksty pochodzenia łacińskiego i greckiego, które już w IV wieku n.e. zestawiono w jedną księgę w języku łacińskim, kopiowaną przez całe średniowiecze. Conajmniej sześćdziesiąt kopii tej książki zachowało się w różnych muzeach i bibliotekach. Sto trzydzieści rozdziałów tego dzieła poświęconych jest praktykom medycznym oraz lekarstwom wytwarzanym z roślin, zwierząt i innych substancji.
Pomimo, iż żaden z dotychczas znanych cysterskich zakonników nie napisał książki o tematyce medycznej lub ziołolecznictwie, to jednak Cystersi odsunięci od świata i powściągliwi w przyswajaniu wiedzy medycznej, troszczyli się o opiekę lekarską dla ludzi z własnego otoczenia. Nierzadko infirmarius był chirurgiem, nauczycielem i aptekarzem w jednej osobie. Do jego kompetencji należało również wytwarzanie lekarstw, do produkcji których wykorzystywano obok innych składników, rośliny z klasztornego zielnika.
